ΠΕΡΙ ΕΚΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΕΚ ΠΕΡΙΤΡΟΠΗΣ ΔΙΑΔΟΧΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ ΙΘΥΝΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ (του WeathermanTom)

Αυτήν την εβδομάδα είδα ένα βιντεάκι του Πανούση που έλεγε σε μια παράστασή του ότι η πολιτική είναι λίγο βαρετή δουλειά και για αυτόν το λόγο την έχουμε αφήσει στου άχρηστους. Επίσης, διάβασα την αποστροφή μιας φίλης για το πολιτικό σύστημα, και σήμερα το πρωί είδα ένα πολύ ενδιαφέρον βίντεο για το πρώτο φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους στη Δράμα το 1977. Κάποιος φίλος πάλι, ανέβασε μια φωτογραφία της Δράμας, πανοραμική, του Αράπ Τζαμί στην περιοχή των Δικαστηρίων.

Οι Δραμινοί σίγουρα το ξέρετε αυτό το τζαμί. Είναι εκείνο το κτίριο πίσω από το σαντουϊτσάδικο, το κτηματομεσιτικό, το κουρείο, το παλιό ψιλικατζίδικο, απέναντι από τις μπουγάτσες στην πιάτσα των ταξί στα δικαστήρια, που έχει εκείνον τον φράχτη με τα πολλά χόρτα, με έναν κάδο από μπροστά. Έλα μωρέ… εκείνο το τζαμί που αν δεν το δεις από ψηλά ούτε που φαίνεται.

Μαζί με αυτό το τζαμί, υπάρχει και άλλο ένα εβραϊκό νομίζω κτίριο, κι αυτό διατηρητέο, εκεί στο ΙΚΑ από πίσω και ο νερόμυλος του Ζώνκε, χωμένος κάτω από τον πολυσύχναστο δρόμο της ανηφόρας της Ταξιαρχίας να σαπίζει, τα παλιά κτίρια με εκείνο το σύμβολο της Δράμας προς το τέλος της οδού 19ης Μαΐου, εκεί που πουλάνε κάτι σόμπες και κάτι υφάσματα τώρα. Δε θα αριθμήσω τα κτίρια που υπάρχουν στη Δράμα τώρα που έχουν χαντακωθεί από τον καιρό και την αδιαφορία, θα συμπληρώσω όμως ότι μαζί με αυτά τα κτίρια χαντακώνεται σταδιακά και το φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους, και η όποια αισθητική και πολιτιστική συνείδηση υπήρχε κάποτε σε αυτήν την πόλη.

Σχολίασε ένας φίλος σχετικά με το χτίσιμο κάποιων μικρών κτιρίων γύρω από το τζαμί ότι επρόκειτο για την ανάγκη της εποχής. Δε θα διαφωνήσω καθόλου. Κάθε εποχή φέρει και τις δικές της απαιτήσεις από τους πολίτες και επιτάσσει διαφορετικές ανάγκες. Δε γίνεται όμως κάθε φορά που υπάρχει η ανάγκη να κατακρεουργούμε τη ρυμοτομία και την πολιτιστική κληρονομιά μιας πόλης, ενός χωριού ή οτιδήποτε άλλου.

Ανάγκη υπήρξε και στην Ολλανδία, στο Άμστερνταμ για παράδειγμα, για στέγαση. Οι άνθρωποι όμως εκεί δε μίκρυναν τους δρόμους τους, δεν έφαγαν τα πεζοδρόμιά τους, δεν κατέστρεψαν το πράσινό τους ούτε και τα κανάλια τους. Έκαναν πλωτά σπίτια. Βλέποντάς τα κανείς ούτε που περνάει από το μυαλό ότι ήταν προϊόν ανάγκης. Τόσο κομψά είναι τα περισσότερα. Ή η Βρετανία. Μπορεί εκεί τα σπίτια να χτίζονταν με τις χιλιάδες από έναν εργολάβο ανά περιοχή, να είναι μουντά, όλα σε τούβλινο χρώμα, ίδια εσωτερικά, τα πεζοδρόμια όμως είναι πάντα φαρδιά, οι δρόμοι είναι προσεγμένοι, υπάρχει μια ομοιομορφία, τα κτίρια ενδιαφέροντος φυλάσσονται με ιδιαίτερη προσοχή και αναδεικνύονται. Αυτά όλα έγιναν στην Αγγλία στις αρχές και τα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Αυτό λέγεται προνοητικότητα και στρατηγικός σχεδιασμός.

Υπάρχουν αναρίθμητες περιπτώσεις χωρών που έχουν σεβαστεί στο έπακρο την πολιτιστική, αρχιτεκτονική και ρυμοτομική τους κληρονομιά. Και έτσι έχουν δημιουργήσει αίσθημα περηφάνιας και σεβασμού προς τη χώρα στους κατοίκους τους. Δεν είναι τέλεια όλα βέβαια, μη λέμε και ό,τι θέλουμε. Ωστόσο, δεν υπάρχει η ανάγκη - για παράδειγμα - να ξε-μπαζωθεί το ρέμα που διαπερνούσε μια πόλη, απορρυθμίζοντας την υπάρχουσα κατάσταση με την έντονη εμπορική δραστηριότητα και δημιουργώντας θύελλα αντιδράσεων από δεξιά και αριστερά. Και αυτό επειδή κάποιοι άρχοντες κάποτε αποφάσισαν ότι χρειαζόμαστε χώρο, ας μπαζώσουμε όλα τα νερά της πόλης.

Αναρωτιέται κανείς λοιπόν: μα τι γίνεται, κανείς δεν τα σκέφτεται αυτά σε αυτήν τη χώρα; Κανέναν δεν ενδιαφέρει να είναι η πόλη του όμορφη, καθαρή, οικολογική, πολιτισμένη; Τι συμβαίνει; Είναι άχρηστοι οι πολιτικοί μας; Σίγουρα όχι. Όχι όλοι τουλάχιστον. Τελικά τι είναι αποτελεσματικότερο, η ιδιωτική πρωτοβουλία ή η κρατική παρέμβαση; Ποιος αναδεικνύει και επιλύει καλύτερα τα προβλήματα (όχι σε όλα τα επίπεδα) των σημερινών κοινωνιών; Έχω δει ιδιώτες να αναδεικνύουν γειτονιές απλώς και μόνο επειδή έστησαν το μαγαζί τους εκεί.

Αυτό που είναι σίγουρα μη αποτελεσματικό όμως, πέρα και πάνω από την όποια πρωτοβουλία, είναι η νοοτροπία μας. Το πελατειακό, το κερδοσκοπικό, το καιροσκοπικό, το ιδιοτελές και το κοντόφθαλμο. Ό,τι γίνεται με αυτούς τους γνώμονες είναι καταστροφικό σε βάθος χρόνου.

Πρέπει να καταλάβουμε ότι η τσαπατσουλιά δε διορθώνεται με τσαπατσουλιά. Είμαστε άναρχοι οι Έλληνες, δε μας νοιάζει τίποτα και κανένας και για το λόγο αυτό σε λίγο δε θα υπάρχει και κανείς που να νοιάζεται για εμάς τους ίδιους. Αναλωνόμαστε σε μικρά πράγματα και έτσι μας δείχνουν το δάσος και βλέπουμε το δέντρο.

Υ.Γ.: Επειδή παίζει πολύ ο όρος στρατηγικός σχεδιασμός, ας το προσδιορίσω λιγάκι για να μην είναι απλώς μια πολιτική ορολογία-πιπίλα. Στρατηγικό σχεδιασμό εννοώ τη διαδικασία μέσω της οποίας μια Δημοτική αρχή (ή οποιαδήποτε άλλη Αρχή) εφαρμόζει κάποιο μέτρο, αποφασίζει μια δράση, καταργεί έναν δρόμο, ανεγείρει ένα κτίριο, ανοίγει ένα ρέμα, μπαζώνει ένα ρέμα κλπ με σκοπό όχι την εξυπηρέτηση μιας ανάγκης αποκλειστικά, αλλά με στόχο αυτή η ενέργεια να ωφελεί όλους σε βάθος χρόνου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα πεζοδρόμια. Κάποτε είχαμε τις άσπρες πλάκες και μετά για κάποιον λόγο τα ξηλώσαμε, τα αλλάξαμε, μικρύναμε τους δρόμους και όλα αυτά χωρίς μελέτη για τις ράμπες πρόσβασης, ή για θέσεις στάθμευσης που καταργούνται λόγω χώρου. Αν είχε γίνει σωστός σχεδιασμός, στρατηγικός, θα είχαμε από τότε σωστά πεζοδρόμια και καλή κυκλοφορία στους δρόμους.