Η ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ EΦΗΒΩΝ (www.protagon.gr)

Η πολιτική είναι από τις πραγματικότητες και τις σκληρές όψεις της κοινωνίας που οι έφηβοι καλούνται να αντιμετωπίσουν μόλις ενηλικιωθούν και αποκτήσουν αυτόνομη πρόσβαση στον δημόσιο χώρο με δικαιώματα και υποχρεώσεις. Παρά τις εξιδανικευμένες προσεγγίσεις στη δημοκρατία, είναι υπερβολικό να θεωρήσουμε ότι ο άνθρωποι διαθέτουν ένα αυτονόητο και έμφυτο ενδιαφέρον για την πολιτική. Γιατί άραγε ένας έφηβος να αποκτήσει ενδιαφέρον για έναν χώρο συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων; Για σύνθετα ζητήματα που ελάχιστα μπορεί να κατανοήσει, να επηρεάσει και τα οποία, ενδεχομένως, να μην επηρεάζουν την ζωή του άμεσα. Για ζητήματα που δεν μπορείς να βγάλεις άκρη για το ποιος έχει δίκιο, που δημιουργούν αντιθέσεις ακόμη και στο εσωτερικό της οικογένειας.

Οι νέες γενιές πολιτών εισέρχονται στις τάξεις του εκλογικού σώματος υπό δυσμενείς συνθήκες. Σε σχέση με τις προηγούμενες γενιές έχουν στη διάθεσή τους τις πλέον διασφαλισμένες δυνατότητες ελεύθερης έκφρασης, ένα καλύτερο μορφωτικό επίπεδο, τις περισσότερες πηγές ενημέρωσης. Ωστόσο, η ουσία της πολιτικής δεν είναι οι προϋποθέσεις συμμετοχής, αλλά ο κοινός σκοπός. Αυτό είναι που λείπει σήμερα και για το λόγο αυτό παρατηρούμε τα πολύ υψηλά επίπεδα αποξένωσης, αδιαφορίας και κυνισμού των εφήβων έναντι της πολιτικής διαδικασίας.

Αυτό διαπιστώνουμε καθημερινά ακόμη και μεταξύ των φοιτητών ενός πανεπιστημιακού τμήματος Πολιτικής Επιστήμης. Οι νέοι πολίτες έχουν ελάχιστη γνώση και ενδιαφέρον για την πολιτική κατάσταση. Κάποιοι δεν μπορούν να βάλουν σε μια σειρά τους πρωθυπουργούς, τα κόμματα και βασικά πολιτικά γεγονότα της τελευταίας δεκαετίας. Έχουν στη διάθεσή τους έναν πλούτο πολιτικής πληροφορίας με «ένα κλικ», αλλά προτιμούν στην καλύτερη περίπτωση υλικό τύπου infotainment. Διαθέτουν ισχυρά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά διακινούν υλικό ψυχαγωγικού ενδιαφέροντος.

Απέναντι στην κατάσταση αυτή, η Βουλή των Εφήβων μπορεί να κάνει λίγα πράγματα για να αναστρέψει την κατάσταση, αλλά είναι χρήσιμος θεσμός. Φέτος συμπληρώνει είκοσι χρόνια λειτουργίας με αξιοσημείωτες δράσεις, αλλά και αδυναμίες. Μία ολόκληρη γενιά πολιτών πέρασε από τα έδρανά της με αντιπροσώπους. Όλοι αυτοί έχουν ήδη ψηφίσει αρκετές φορές.

Οι πρωτεργάτες της είναι βέβαιο ότι οραματίστηκαν μια καλύτερη δημοκρατία. Αλλά το χρέος και η ύφεση μας οδήγησε και σε πολιτική κρίση. Ποια είναι, λοιπόν, η πρόκληση στην οποία καλείται να ανταποκριθεί η Βουλή των Εφήβων σήμερα; Ποιος είναι ο ρόλος των νέων πολιτών για την ανάταξη ενός λειτουργικού πολιτικού συστήματος;

Πρέπει να μας απασχολήσει όλους γιατί μόνο στην Ελλάδα (και όχι στην Ιρλανδία, την Πορτογαλία, την Ισπανία) κατέρρευσε το κομματικό σύστημα, γνώρισε κοινοβουλευτική εκπροσώπηση η ευθεία αμφισβήτηση του κοινοβουλευτισμού και εξακολουθούμε να πορευόμαστε σε άγνωστη πολιτική κατεύθυνση αστάθειας και ρευστότητας.

Το πρόβλημα δεν είναι απλώς να συμπεριλάβουμε μαθήματα δημοκρατίας στην εκπαίδευση. Οι συνεδριάσεις της Βουλής των Εφήβων διακρίνονται από μια τάξη, ευπρέπεια στα σχόλια και σεβασμό στην αντίθετη άποψη που έχει να βιώσει πολλά χρόνια το ημικύκλιο της Ολομέλειας.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη αδυναμία είναι ότι πολλοί έφηβοι έχουν την παρόμοια τάση με τις μεγαλύτερες γενιές να αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα με όρους άσπρου/μαύρου, καλού/κακού. Έτσι, η συζήτηση δεν μπορεί να καταλήξει στην αμοιβαία κατανόηση των θέσεων του άλλου και τελικά  στην συνάρθρωση απόψεων με γνώμονα μια κοινά παραδεκτή αντίληψη του δημοσίου συμφέροντος.

Αντιμετωπίζοντας τα φαινόμενα των ακραίων θέσεων, της πόλωσης και μιας τάσης στοχοποίησης απόψεων και προσώπων, η Βουλή των Εφήβων κάθε χρόνο υπενθυμίζει σε εφήβους και μεγαλύτερους ότι η Βουλή είναι μία. Παρά τις αδυναμίες της, αποτελεί τον αναντικατάστατο θεσμό της δημοκρατίας για να επιλέγουμε τους αντιπροσώπους μας, να κάνουμε αντιπαράθεση ιδεών και συμφερόντων, να λαμβάνουμε αποφάσεις και να φτιάχνουμε (ή να αναθεωρούμε) τη νομοθεσία και τους κανόνες που ισχύουν για όλους μας. Ο μόνος δρόμος είναι να την ενισχύσουμε σε επίπεδο θεσμικών κανόνων και πολιτικού προσωπικού, προκειμένου να ασκεί καλύτερο πολιτικό έλεγχο και να έχει αποφασιστικό λόγο στο νομοθετικό έργο. 

* Ο Μάνος Παπάζογλου είναι Λέκτορας Πολιτικών Συστημάτων, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου.

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών