Μπάνκα Παραδειγμάτων Καλών και Έξυπνων Τακτικών για Πόλεις

Έχω αναφέρει πολλές φορές ότι πρέπει να παίρνουμε παραδείγματα για τη χώρα μας από παντού και δεν είναι ντροπή. Καλές και έξυπνες πρακτικές υπάρχουν παντού. Φτάνει να ανοίξουμε τα μάτια μας και φυσικά το μυαλό μας. Παρακάτω παραθέτω ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο από το http://www.citybranding.gr/ με τίτλο:

Τα Αμερικάνικα Μουσεία είναι πιο δημοφιλή για τους επισκέπτες σε σύγκριση με μεγάλα αθλητικά γεγονότα και θεματικά πάρκα (για το άρθρο στην πηγή του, κλικ εδώ)

Η ιστοσελίδα της Αμερικάνικης Συμμαχίας Μουσείων έχει ένα τμήμα με τίτλο:  «Πώς μπορώ να ιδρύσω ένα νέο μουσείο;» Είναι ένα συναρπαστικό θέμα, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο καθένας μπορεί να ξεκινήσει ένα μουσείο. Στην πραγματικότητα, τα περισσότερα από τα μουσεία στις Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν από ιδιώτες, με χρηματοδότηση από ιδιώτες και με ιδιωτική εκμετάλλευση. Τα περισσότερα από αυτά είναι επίσης εύκολα προσβάσιμα για το ευρύ κοινό και τα περισσότερα από τα μουσεία τέχνης βρίσκονται σε πόλεις.

Τα Μουσεία έχουν γίνει σημαντικά τμήματα των αστικών οικονομιών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με την αμερικανική Συμμαχία Μουσείων, περισσότεροι άνθρωποι επισκέπτονται τα μουσεία στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο από το να παραβρεθούν σε μεγάλα αθλητικά γεγονότα και σε θεματικά πάρκα. Τα Μουσεία τέχνης είναι ιδιαίτερα προτιμητέα. Έχουμε (μέσω αυτών) μια εικόνα μιας παλαιότερης εποχής πλούτου μέσα από αντικείμενα τέχνης σε συλλογές που πρόσφεραν σε δημόσια θέα βιομήχανοι όπως ο Carnegie, ο Frick και ο Getty. Σήμερα, οι αμερικανικές πόλεις διαθέτουν όμορφα  κτίρια που φιλοξενούν  πίνακες, γλυπτά και άλλα συγκεντρωμένα από μια νέα γενιά επιχειρηματιών όπως ο Broad, ο Walton και ο Michael.

Τα Αμερικάνικα Μουσεία υπάρχουν λόγω του ενδιαφέροντος από ιδιώτες, όμως λειτουργούν σαν δημόσιοι οργανισμοί. Αξίζει λοιπόν να ερευνήσουμε τους λόγους για το πώς και γιατί ισχύει κάτι τέτοιο.

Οικοδομική Ανάπτυξη

Κατά τα τελευταία χρόνια, σημαντικά νέα μουσεία τέχνης άνοιξαν στο Ντένβερ, στο Ντάλας, στη Νέα Υόρκη, στην Ουάσιγκτον, στο East Lansing, στο Michigan αλλά και σε άλλες πόλεις. Επίσης έχουν ανακοινωθεί αμέτρητες ανακαινίσεις σε μουσεία.

Οι Δήμαρχοι καλωσορίζουν πολύ γρήγορα αυτές  τις νέες πολιτιστικές προσθήκες στις πόλεις τους. Ο Δήμαρχος Bob McCaslin του Bentonville στο Αρκάνσας λέει ότι την κατασκευή του νέου Crystal Bridges Museum που χτίστηκε για να παρουσιάσει την εντυπωσιακή ιδιωτική συλλογή έργων τέχνης της κληρονόμου της περιουσίας του WalMart, «θα λειτουργήσει ως καταλύτης για να προωθήσει ένα νέο επίπεδο ανάπτυξης που ποτέ δεν έχει δει το νοτιοδυτικό Arkansas». Το Associated Pressαναφέρει ότι τα έσοδα των ξενοδοχείων και των εστιατόριο αυξήθηκαν δραματικά στο Bentonville το 2012, ως αποτέλεσμα των 655.000 επισκεπτών του CrystalBridges και μάλιστα από  το πρώτο έτος της λειτουργίας του.

Η μετεγκατάσταση της απαράμιλλης συλλογής έργων τέχνης του ΙδρύματοςBarnes από τα προάστια στο κέντρο της πόλης της Φιλαδέλφειας το 2012 έδωσε την ευκαιρία στον Δήμαρχο της πόλης Michael Nutter να ανακοινώσει για πρώτη φορά μια εκστρατεία μάρκετινγκ για την προβολή τους. Ο στόχος, σύμφωνα με το Δήμαρχο είναι η καλύτερη αξιοποίηση του δυναμικού ανάπτυξης των πολιτιστικών αγαθών της πόλης για να εδραιωθεί «Η θέση της Φιλαδέλφειας ως προορισμός παγκόσμιας κλάσης».

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των πόλεων για τα μουσεία μπορεί να είναι έντονος. Οι προσπάθειες άσκησης πίεσης του Δημάρχου του Λος Άντζελες Antonio Villaraigosaαπέδωσαν καρπούς και ένα μουσείο βρίσκεται τώρα υπό κατασκευή στο κέντρο της πόλης. «Σχεδόν πριν από ένα χρόνο, όταν οι άλλες πόλεις φλέρταραν με τον  [δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας] Eli Broad να χτίσει το μουσείο του σε αυτές, συναντηθήκαμε για να τον ενθαρρύνω ότι το μουσείο του και η παγκοσμίου φήμης συλλογή έργων τέχνης ανήκουν στο Λος Άντζελες», εξήγησε ο Villaraigosa πριν από λίγους μήνες. «Το μουσείο θα χρησιμεύσει σαν οικονομική ατμομηχανή για την πόλη σε οικονομικό και πολιτιστικό επίπεδο».

Οι πόλεις φαίνεται να είναι οι νικητές, με λίγα μεγάλα μουσεία τέχνης να ανοίγουν ή να επεκτείνονται στα προάστια.

Η δημόσια πολιτική

Οι ΗΠΑ δεν έχουν ένα υπουργείο πολιτισμού όπως σε πολλές χώρες και η άμεση οικονομική στήριξη για τις τέχνες είναι πολύ μικρή. Ο ετήσιος προϋπολογισμός του 2013 για το Εθνικό Κληροδότημα για τις Τέχνες είναι περίπου 150 εκατομμύρια δολάρια σε ένα ομοσπονδιακό προϋπολογισμό που θα δαπανήσει 3,8 τρισεκατομμύρια δολάρια το τρέχον έτος. Οι Πολιτειακές και οι τοπικές κυβερνήσεις δαπανούν λιγότερο από το ένα δέκατο του ένα τοις εκατό των γενικών δαπανών σε προσπάθειες που σχετίζονται με τη τέχνη.

Η υποστήριξη της Αμερικανικής κυβέρνησης για τις τέχνες τείνει να είναι έμμεση, με τις κυβερνητικές πολιτικές να δίνουν κίνητρα για την μεταφορά αντικειμένων τέχνης από μεμονωμένους συλλέκτες σε δημοσίως προσβάσιμα μουσεία. Η απόκτηση έργων τέχνης και η μεταφορά τους είναι ένας συνδυασμός «της φύσης του Αμερικανικού πολιτιστικού συστήματος και της δημόσιας πολιτικής, κυρίως με τη μορφή φορολογικών κινήτρων», σύμφωνα με τον νομικό Κο Stephen Ulrice. Αυτές οι συνθήκες έχουν οδηγήσει σε μια σημαντική αύξηση του αριθμού των νέων μουσείων όπως και στην επέκταση παλαιότερων μουσείων στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τα μουσεία χρειάζονται λίγες ή καθόλου εγκρίσεις από την κυβέρνηση για να ανοίξουν. Μόλις ανοίξουν σαν μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, εξαιρούνται πλήρως ή εν μέρει από φόρους ιδιοκτησίας. Τα μουσεία εμπλουτίζουν τις συλλογές τους μέσω εξαγορών, αλλά κυρίως μέσα από την γενναιοδωρία πολλών δωρητών. Αυτή η γενναιοδωρία ωστόσο δεν είναι τελείως αλτρουιστική. Οι κυβερνήσεις παρέχουν κίνητρα για μεμονωμένες δωρεές αντικειμένων τέχνης στα μουσεία μέσω εφάπαξ δωρεάς και εκπτώσεις στο φόρο περιουσίας για τέτοιου είδους δωρεές. Οι φορολογούμενοι πληρώνουν για τη συνέχιση της δημόσιας αυτής πολιτικής υπό τη μορφή των ομοσπονδιακών, κρατικών και τοπικών φορολογικών απαλλαγών από το εισόδημα, την περιουσία καθώς και φόρους επί των πωλήσεων για τους δωρητές όπως και στα μουσεία που τα στεγάζουν. Επιπλέον, οι ιδιοκτήτες των έργων τέχνης που αποκτήθηκαν στο εξωτερικό γενικά δεν καταβάλλουν δασμούς για την εισαγωγή των αγορών τους στις ΗΠΑ.

Τα μουσεία παράγουν έσοδα με πολλούς τρόπους, συμπεριλαμβανομένων πληρωμένων συνδρομών, επιδοτήσεων, εισιτηρίων, πωλήσεων από τα καταστήματα δώρων και, φυσικά, τη δωρεά έργων τέχνης από ιδιώτες. Ωστόσο, με μεγάλη διαφορά η σημαντικότερη πηγή εσόδων είναι η έμμεση δημόσια στήριξη μέσω φορολογικών επιδοτήσεων. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και οι πλουσιότεροι συλλέκτες πιθανότατα δεν θα μπορούσαν να αξιοποιήσουν ή να διατηρήσουν ένα μουσείο – ποιοτική συλλογή έργων τέχνης χωρίς τη σημαντική και συνεχή υποστήριξη του κοινού.

Δημόσιος και ιδιωτικός τομέας

Έχουμε συνήθως στο μυαλό μας τη δημόσια σφαίρα σαν δρόμους και πάρκα και την ιδιωτική σφαίρα σαν κτίρια. Η ποιότητα της ανταλλαγής μεταξύ αυτών των σφαιρών είναι αυτό που δίνει ζωή στην πόλη αλλά και το χαρακτήρα της. Το τοπίο μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα συνεχίζει να είναι θολό στις ΗΠΑ με τα μουσεία να είναι ένα καλό παράδειγμα. Η ιδέα ότι οι κυβερνήσεις ή οι επιχειρηματίες ή οι φιλάνθρωποι θα πρέπει να κάνουν τα πάντα, ακόμη και αν υπάρχουν αρκετά δημόσια ή ιδιωτικά κεφάλαια για να το πράξουν, θα μπορούσε πιθανότατα να μην παρέχει ένα τόσο καλό αποτέλεσμα για το ευρύ κοινό και τις πόλεις όπως ισχύει τώρα για τις ΗΠΑ, τουλάχιστον όσον αφορά τα μουσεία.

Τα δημοφιλέστερα μουσεία των ΗΠΑ

Most visited US museums
Museum	City	Visitors in 2012**
Metropolitan Museum of Art	New York City	6.1 million
National Gallery of Art	Washington DC	4.2 million
Museum of Modern Art	New York City	2.8 million
Paul Getty Museum	Los Angeles	1.6 million
Fine Arts Museums of San Francisco	San Francisco	1.5 million
Art Institute of Chicago	Chicago	1.4 million
Smithsonian American Art Museum	Washington DC	1.2 million
Guggenheim Museum	New York City	1.2 million
Los Angeles County Museum of Art	Los Angeles	1.2 million
National Portrait Gallery	Washington DC	1.1 million
Museum of Fine Arts	Boston	1.0 million
Free & Sackler Galleries	Washington DC	0.9 million
Philadelphia Museum of Art	Philadelphia	0.8 million
Hirshhorn Museum	Washington DC	0.8 million
Museum of Fine Arts	Houston	0.7 million
International
Louvre	Paris	9.7 million
British Museum	London	5.6 million
Tate Modern	London	5.3 million
National Gallery	London	5.2 million
Vatican Museums	Rome	5.1 million
National Palace Museum	Taipei	4.4 million
Centre Pompidou	Paris	3.8 million
Musee D'Orsay	Paris	3.6 million
State Hermitage Museum	Moscow	2.9 million
Reina Sofia	Madrid	2.6 million
Centro Cultural Banco do Brazil	Rio de Janeiro	2.2 million
Galleria degli Uffizi	Florence	1.8 million
National Gallery of Victoria	Melbourne	1.6 million
Tokyo National Museum	Tokyo	1.5 million
Van Gough Museum	Amsterdam	1.5 million
Pergamonmuseum	Berlin	1.4 million

** Research by The Art Newspaper, London

Selected Resource: Stephen K. Ulrice, Single-Founder Art Museums: Who’s the Real Donor? Miami Law Magazine, vol. 1, Winter 2013