blank'/>

Wednesday, September 3, 2014

Μια εκτός θέματος εισαγωγή και ο Συμπαραστάτης (του WeathermanTom)

Ποτέ δε μου άρεσαν οι προσωπικές επιθέσεις. Ειδικά όταν ξεκινούν από μια διαφωνία πάνω σε θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος. Η προσωπική επίθεση είναι εύκολο να σε παρασύρει σε αφορισμούς, σε άστοχους χαρακτηρισμούς, σε τσουβάλιασμα και τελικά σε παρέκκλιση από το αρχικό ζητούμενο. Αυτό δυστυχώς συμβαίνει και σε μεγαλύτερη κλίμακα στην ελληνική - και όχι μόνο - πολιτική σκηνή, είτε είναι η κεντρική είτε πρόκειται για τις θυγατρικές (εννοώ τις περιφέρειες και τους δήμους).


Πριν μερικές μέρες, σε μια τέτοια (αν και όχι τόσο προσωπική) επίθεση χαρακτηριστήκαμε εγώ και το σινάφι μου (οι φίλοι μου του πρότζεκτ δηλαδή, και όχι όλοι φυσικά) φιλελεύθεροι. Μάλλον νεο-φιλελεύθεροι γιατί ως γνωστόν υπάρχει και η σχετική σύγχυση στο θέμα. Μερικές μέρες μετά, σε μια άλλη τέτοια (αν και όχι τόσο προσωπική) επίθεση, χαρακτηριστήκαμε πάλι εγώ και το σινάφι μου (οι φίλοι μου του πρότζεκτ δηλαδή, και όχι όλοι φυσικά), λαϊκιστές. Δε θα μπω στη διαδικασία να υπερασπιστώ ότι είμαστε ή δεν είμαστε ελέφαντες, θα κάνω όμως λίγο χιούμορ.

ΧΙΟΥΜΟΡ πράξη α', σκηνή 1
Τα'χω χαμένα... Τι είμαι τελικά; Τι είμαστε; Που πάμε; Ποιος είμαι; Είμαι φιλελεύθερος; Είμαι λαϊκιστής; Εγώ νόμιζα ότι ο φιλελεύθερος δε λέει πράγματα που αρέσουν στο λαό και ότι είναι ελιτιστής. Τώρα μου λέτε ότι είναι λαϊκιστής; Να λαϊκίζει κανείς ή να ελιτίζει; Γιατί θεέ μου με αφήνεις να βασανίζομαι με τέτοια ερωτηματικά;
ΧΙΟΥΜΟΡ ΤΕΛΟΣ

Αφού έκανα και το απαραίτητο "παραληρηματικό" χιούμορ της εκτός θέματος εισαγωγής, θα αλλάξω ύφος και θα ασχοληθώ με το θέμα του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης, που είναι κάτι για το οποίο γίνεται τελευταία λόγος.

Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης είναι  ένα από τα πολυτιμότερα θεσμικά όργανα που μπορεί και οφείλει να θωρακίζει το Δήμο. Θεσπίζεται με το Νόμο 3852/2010, άρθρο 77, στο πλαίσιο της διοικητικής μεταρρύθμισης του Καλλικράτη. Ο ρόλος του συνοψίζεται στη δυνατότητα διαμεσολαβητικής επίλυσης των προβλημάτων που ανακύπτουν από την κακοδιοίκηση των δημοτικών υπηρεσιών. Επιπλέον, ο ρόλος του είναι διττός, μπορεί δηλαδή να εξυπηρετεί ταυτόχρονα στην αξιολόγηση της παρεχόμενης δημοτικής υπηρεσίας και να ανταποκρίνεται στα πιο άμεσα προβλήματα των δημοτών αφού, εκ των πραγμάτων, ο δήμος δεν μπορεί να είναι απανταχού παρών. 

Κάποιοι αμφισβητούν τα κριτήρια της επιλογής του κατάλληλου ανθρώπου για τη θέση αυτή και κάποιοι αμφισβητούν ακόμη και τη νομιμότητα του θεσμού, επειδή είναι οξύμωρο να επιλέγεται Συμπαραστάτης από την ίδια τη Δημοτική Αρχή που θα τον έχει απέναντί της να της δυσχεραίνει το έργο.

Ο θεσμός του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης για το Δήμο Δράμας, είναι ένας θεσμός που δε λειτουργεί σήμερα στη Δράμα και που κάποιοι θέλουμε να λειτουργήσει και μάλιστα με τρόπο τέτοιο που να μην αποτελέσει πεδίο διαπλοκής και διορισμού "δικών μας" ανθρώπων, τοποθετημένων εκεί χωρίς σωστά κριτήρια και με λάθος κίνητρα. Το ότι βγήκε το Πρότζεκτ και πρόβαλε κάποια κριτήρια - που δεν είναι δικά του, αλλά του Συμβουλίου της Ευρώπης ήδη από το 1999 (φυσικά κάποιοι θα αμφισβητήσουν ακόμη και τη νομιμότητα του ίδιου του Συμβουλίου) - είναι μεγάλη του τιμή και απαιτεί θάρρος. Φυσικά και θα βρει διαφωνούντες μπροστά του πάνω σε αυτά. Δε γίνεται όλοι να συμφωνούμε με όλα. Αυτή είναι και η δημοκρατία στο κάτω-κάτω.

Προσωπικά, θεωρώ πως για να αλλάξει μια δεδομένη κατάσταση εξουσίας με την οποία δεν είμαστε ικανοποιημένοι, ο καλύτερος τρόπος για να την αλλάξουμε είναι να χρησιμοποιήσουμε το ίδιο το σύστημα πάνω στο οποίο εδράζει η κατάσταση αυτή. Γιαυτό και είμαι κατά της αποχής από τις εκλογές και γιαυτό είμαι και υπέρ του θεσμού του Συμπαραστάτη.

Κυκλοφορεί βέβαια μία άποψη πως ο Συμπαραστάτης του Δημότη ως θεσμός είναι από μόνος του ένα οξύμωρο, αφού θα εκλέγεται από το ίδιο το Δημοτικό Συμβούλιο που θα τον έχει αντιμέτωπο στην εργασία του (άσχετα που ο συμπαραστάτης ασχολείται με τα θέματα κακοδιοίκησης και όχι με την κάθε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ασχολείται δηλαδή κυρίως με το πόσο οι δημοτικές υπηρεσίες υπηρετούν σωστά τον πολίτη).

Έχει όμως νόημα να προτάσσουμε αυτό ως αντίδραση στην εξουσία (στην προκειμένη περίπτωση, στη Δημοτική Αρχή) και να αφορίζουμε το θεσμό αρνούμενοι τη θέσπισή του; Ότι δηλαδή είναι ένας θεσμός που εκπροσωπεί τη "σαπίλα" του συστήματος και άρα ποτέ δε θα διορθωθεί, οπότε ας αντιδράσουμε για να μην εφαρμοστεί ποτέ; Έτσι θεωρώ πως δεν αντιδρούμε ούτε και ελέγχουμε ουσιαστικά στην εξουσία, και την αφήνουμε να κάνει όπως θεωρεί αυτή σωστό ενώ εμείς απλώς γκρινιάζουμε από απόσταση. Το να λέμε ότι ο συμπαραστάτης λανθασμένα εκλέγεται από ένα σώμα που δεν είναι κατάλληλο για την εκλογή του και με βάση αυτό να μποϋκοτάρουμε το θεσμό δε μας οδηγεί πουθενά, γιατί πολύ απλά, έναν (κακοπροαίρετο) δήμο στην ουσία τον συμφέρει να μην υπάρχει συμπαραστάτης, αφού δε θα έχει εμπόδιο στα πόδια του. Ή τον συμφέρει να υπάρχει ένας συμπαραστάτης προσκείμενος σε αυτόν. Και έτσι δεν αλλάζει κάτι στα δημόσια πράγματα, αν φυσικά η αλλαγή είναι κάτι που επιθυμούμε.

Μήπως τελικά έχει περισσότερο νόημα να επιδιώξουμε τη θέσπισή του θέτοντας κριτήρια ώστε να λειτουργήσει κάτι που θα φέρει τον κόσμο πιο κοντά στην τοπική αυτοδιοίκηση και θα διαχειρίζεται θέματα κακοδιοίκησης, που θα αποτελεί έναν δίαυλο επικοινωνίας του πολίτη με το δήμο που ξεφεύγει από το πάρε-δώσε με τους αντιδημάρχους και τους γνωστούς του γνωστού για να γίνει μια δουλειά γρηγορότερα; Χρησιμοποιώντας δηλαδή το σύστημα προσαρμόζοντάς το σε καλύτερα δεδομένα για να το "εξορθολογίσουμε"; Κάποιος μπορεί να σκεφτεί πολλά παραδείγματα και παραλληλισμούς για αυτό το επιχείρημα, αυτό που είναι όμως χωρίς αμφιβολία είναι ότι μιλάω για πράξη και όχι για λόγια (άλλο οξύμωρο και τούτο πάλι, να "μιλάω" για "πράξη"), δηλαδή δεν επαναπαύομαι σε κάποιο σύνθημα ή σε κάποια ρητορική, αλλά προτείνω (μιλάω γενικά, όχι προσωπικά) έναν τρόπο βελτίωσης της λειτουργίας του δήμου αναφορικά με το δημότη. Το να αρνούμαι τη θέσπισή του, αν και σεβαστό, κάνει ακριβώς το αντίθετο: με περιορίζει σε μια ρητορική που δεν είναι ούτε παραγωγική ούτε και εποικοδομητική. Δυστυχώς για πολύ κόσμο στην πολιτική, σημασία έχει να λες τα σωστά πράγματα και όχι τόσο να (θέλεις να) τα κάνεις (αφορισμός).

Σίγουρα, δε θα επέλθουν κοσμογονικές αλλαγές στο δήμο με το συμπαραστάτη, είναι όμως ένα θετικό βήμα μπροστά. Και επιπλέον, για να αποδώσει καρπούς, ένα δέντρο πρέπει πρώτα να φυτευτεί.

Ας δούμε λίγο και τα κριτήρια όμως. Προφανώς κανείς μας δε θέλει να υπάρχουν κριτήρια πουθενά (αφορισμός), ειδικά όταν θέλουμε να πετύχουμε κάτι και τα κριτήρια μας εμποδίζουν (πραγματικότητα). Τη μια έχει λήξει το πτυχίο των υπολογιστών μου αν και νομίζω πως αυτό σταμάτησε πλέον, την άλλη δεν πληρώ τα κριτήρια της εντοπιότητας, την τρίτη είμαι πάνω από 30 χρονών, δεν έχω δεύτερη ξένη γλώσσα, το κτίριό μου έχει οικοδομική άδεια μία μέρα μετά τη λήξη του 1985 και πάει λέγοντας. Κάποια κριτήρια είναι χαζά και σπαστικά, πρέπει να το παραδεχτούμε. Όπως πρέπει επίσης να παραδεχτούμε ότι και κάποια άλλα τίθενται σκόπιμα για να αποκλειστούν κάποιοι άνθρωποι από κάποιες θέσεις. Ανάλογα όμως με την περίσταση, αυτό μπορεί να είναι καλό γιατί περιορίζει την ασυδοσία, αλλά και κακό γιατί ευνοεί το "μέσον". Έτσι, επειδή ενδέχεται να υπάρξουν διάφοροι επίδοξοι συμπαραστάτες που δεν είναι ιδιαίτερα αποστασιοποιημένοι από πολιτικά και παραπολιτικά ζητήματα με οτιδήποτε αυτό συνεπάγεται, καλό είναι να υπάρξουν κριτήρια που θα τους αποκλείσουν. Ένα από αυτά είναι να μην ανήκουν στον χώρο της ενεργούς πολιτικής. Για παράδειγμα, δε γίνεται ο συμπαραστάτης να είναι μέλος της δημοτικής αρχής γιατί μπορεί να λειτουργήσει μεροληπτικά, ούτε όμως και μέλος της αντιπολίτευσης προς τη δημοτική αρχή, πάλι για τον ίδιο λόγο. Νομίζω ότι είναι πολύ απλό, σαφές και κατανοητό.

Αυτό επομένως το κριτήριο δεν κατακρημνίζει σύσσωμο και με βδελυγμία όλο το πολιτικό στερέωμα, αλλά μόνο αυτούς που ίσως να έχουν να αποκομίσουν κάποιο ίδιον ή και παραταξιακό όφελος μέσα από αυτό. Και πέραν τούτου, ο συμπαραστάτης είναι μια ανεξάρτητη αρχή, και ως τέτοια, φρόνιμο είναι να μην είναι πρόσωπο που εμπλέκεται ενεργά στην πολιτική. Δημιουργείται που δημιουργείται θέμα και σούσουρο τώρα που δεν υπάρχει συμπαραστάτης ακόμα, σκεφτείτε να διοριστεί και κάποιος που είναι πολιτικό πρόσωπο τι έχει να γίνει.

Όσο για το κριτήριο της νεότητας, έχω να πω πως: καμιά φορά τα πιο απλά πράγματα είναι αυτά που εξηγούνται πιο δύσκολα από όλα. Είναι πράγματι δύσκολο να το υπερασπιστεί κανείς γιατί παίζει με τα όρια των ηλικιακών διακρίσεων. Το κριτήριο της νεότητας λοιπόν, αν και μπορεί να ακούγεται αυθαίρετο και ασαφές (ποια είναι τα όρια της νεότητας;) χρησιμοποιείται ευρέως και στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό δε σημαίνει ότι αυτόματα είναι και το σωστότερο και σίγουρα είναι εκνευριστικό και μη αρεστό και ψαλιδίζει τα φτερά μας αμέτρητες φορές (πόσες αιτήσεις μάλιστα δεν μπόρεσα να κάνω γιατί το όριο ηλικίας ήταν τα 30 έτη..). Ωστόσο όλοι μας αντιλαμβανόμαστε πως όταν μιλάμε για όρια ηλικίας αναφερόμαστε κυρίως στην ψυχική, πνευματική και σωματική αντοχή και ετοιμότητα του ανθρώπου, δηλαδή στην ενέργεια που μπορεί να διαθέσει και όχι στον πόθο του για προσφορά. Εννοείται πως τον πόθο αυτόν μπορεί να τον μοιράζεται εξίσου ένας άνθρωπος ηλικίας 75 ή 70 ή 65 ή 60 ή 55 ή 50 ή 45 ή 40 ή 35-φτου-και-βγαίνω-χρόνων με έναν 30 ή 25 ή 20 χρόνων. Ε, τώρα αν προκύψει και είναι υποψήφιος κανένας Γραμματικάκης ή κανένας Λυκουρέζος, άνθρωποι με προσόντα, εμπειρίες, γνώσεις, κύρος, στίγμα και ενδεχομένως πάθος για προσφορά, προσωπικά δε θα 'λεγα και όχι, αλλά λέμε τώρα... Τέλος, η ηλικία δεν αποτελεί το μοναδικό κριτήριο για τη θέση του συμπαραστάτη και σίγουρα είναι το ελαστικότερο όλων. Δεν αντιμετωπίζω τις μεγαλύτερες ηλικίες ηλικιοφοβικά, απλώς προσπαθώ να δω το θέμα από πρακτικής άποψης.

Τέλος, για το αν θα πρέπει να είναι άνθρωπος που να έχει νομικές γνώσεις, δεν είμαι απόλυτα σύμφωνος γιατί περιορίζει το πεδίο επιλογής στους δικηγόρους. Θα μπορούσε να είναι κάποιος που είναι Πολιτικός Επιστήμονας για παράδειγμα, ή να είναι απόφοιτος του τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ακόμη και κάποιος Μαθηματικός και ούτω καθεξής. Κοντολογίς, θεωρώ ότι η θέση αυτή μπορεί να καλυφθεί και από κάποιον που γνωρίζει να κάνει έρευνα ώστε να μπορεί να κινείται σωστά όταν προκύπτουν θέματα που άπτονται του νόμου. Από την άλλη όμως, το να έχει νομικές γνώσεις ο συμπαραστάτης σημαίνει ότι θα μπορεί να εξοικονομείται πολύτιμος χρόνος, πόροι και φαιά ουσία μια που θα είναι εξοικειωμένος με το νομικό καθεστώς, σε αντίθεση με κάποιον από αυτούς που προανέφερα. Επομένως αν και όχι απόλυτα σύμφωνος, καταλήγω στο ότι μάλλον κάποιος με νομικές γνώσεις θα κάλυπτε επαρκέστερα τη θέση.

Αυτά λοιπόν από εμένα σχετικά με τα κριτήρια επιλογής του Συμπαραστάτη του Δημότη και της Επιχείρησης.

Σε ό,τι αφορά το οξύμωρο της όλης ιστορίας τώρα, μια λύση θα ήταν να πολεμήσουμε για την αλλαγή του εκλογικού καθεστώτος αναφορικά με το συμπαραστάτη του δημότη. Αντί να ψηφίζεται από 33 άτομα, να εκλέγεται από κάποιο άλλο εκλογικό σώμα, μια που οι 33 που είναι στο δημοτικό συμβούλιο αντιπροσωπεύουν μόνο το 60% των πολιτικών επιλογών του δραμινού πληθυσμού, μιας και το υπόλοιπο 40% απείχε - θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος. Δεν ξέρω όμως πόσο εφικτό ή και ρεαλιστικό ή χρονοβόρο θα ήταν το στήσιμο ενός άλλου εκλογικού σώματος. Να αποτελούνταν από δικηγόρους; Από πολίτες; Από δημοτικούς υπαλλήλους; Να διενεργούνταν προκήρυξη μέσω ΑΣΕΠ; Με διαγωνισμό; Κατά προτεραιότητα; Με ποια κριτήρια; Ποιος θα τα αποφάσιζε ή νομιμοποιούσε; Ποιος θα αποφάσιζε ποιο θα είναι το νέο εκλογικό σώμα; Εγείρονται νέα ερωτήματα συνεχώς...

Σίγουρα το να σκεφτεί κανείς κάποια κριτήρια και να τα θέσει είναι δύσκολο εγχείρημα και δεν είναι δουλειά ενός απογεύματος ή ενός μόνο σημείου αναφοράς. Είναι όμως μια αρχή. Αντί να τα αδειάζουμε και να τα ακυρώνουμε, θα ήταν καλύτερο να μην είμαστε στείρα αντιδραστικοί, να τα βάλουμε κάτω, να προβάλουμε τις ενστάσεις μας, να προτείνουμε τις διορθώσεις μας, και από κοινού να κάτσουμε και να διασφαλίσουμε τη μη-απαξίωση των θεσμών που μας πλαισιώνουν, ή που θα έπρεπε να μας πλαισιώνουν. Χαίρομαι γιατί υπάρχουν άνθρωποι που το κάνουν αυτό, που προβάλλουν τις ενστάσεις τους κόσμια, χωρίς χαρακτηρισμούς που μπορεί να οδηγήσουν σε προσωπικές επιθέσεις. Και σε τελική ανάλυση, (ακολουθεί αφορισμός... τύμπανα...)
"όταν κάποιος λέει πως κάτι δεν μπορεί να γίνει, καλό είναι να μη στέκεται εμπόδιο σε κάποιον που το προσπαθεί"
Ε, εντάξει, όχι όταν προσπαθεί να αφανίσει μια φυλή ή κάτι αντίστοιχα κακό, ρατσιστικό ή φασιστικό, είπαμε...

No comments:

Post a Comment

Cheers for bothering to say something